Talimhane Tiyatro’sunu ilk kez 2014 yılında sahneledikleri Seni Seviyorum, Mükemmelsin, Şimdi Değiş müzikaliyle tanıdım. Baştan sona büyük bir zevkle izlediğim, ülkemizde ne yazık ki benzerine pek az rastladığımız, son derece başarılı bir müzikaldi. Müzikali sahneye Mehmet Ergen ve Lerzan Pamir koymuştu. Talimhane Tiyatrosu’nun bu yıl sahnelediği Yoldan Çıkan Oyun’un kadrosunu ve yönetmeninin Lerzan Pamir olduğunu görünce, bu oyunu bir an önce izlemeliyim”, diye düşündüm.
Yoldan Çıkan Oyun tiyatro içinde tiyatro. Profesyonel oyuncular sahnede amatör oyuncuları canlandırmakta. Sözkonusu amatör tiyatrocular, tiyatro “heveskârları” bugüne dek oynadıkları oyunların kadrolarını bir türlü tam olarak kuramamışlardır. İlk kez yedi kişilik bir oyun için tam kadroyu oluşturmayı başarmışlar, Malikânede Cinayet adlı polisiye piyeslerinin provalarını tamamlamışlar ve prömyerini yapmaktadırlar. Piyes, fırtınalı bir günde, bir aristokratın malikânesinde ölü bulunmasıyla başlar. Bir düğün gecesinin hazırlıklarının tamamlanmaya çalışıldığı malikânede aristokratın erkek kardeşi, kâhyası, müstakbel eşi ve onun ağabeyi bulunmaktadır. Malikânedeki herkes katil zanlısıdır. Katil kimdir? Ve bir müfettiş devreye girer…
Bu piyesi hayata geçiren amatör oyuncuların hepsi de iyi niyetlidir, piyesi kurtarmak için ellerinden geleni yaparlar ama yeteneksizlikleri de apaçık ortadadır. Buna bir de bir sürü aksilikler eklenir, dekor ve aksesuarlarda şanssızlıklar yaşanır, kapılar açılmaz, replikler birbirine karışır, aksesuarlar unutulur, sahnede hiç beklenmedik kazalar olur… Ve ekip, umutsuz bir çabayla oyunu kurtarmaya çalışır…
Henry Lewis, Jonathan Sayer ve Henry Shields’in yazdığı oyun 2014 yılında whatsontage.com’un en iyi komedi ödülünü, 2015 yılında da en prestijli tiyatro ödüllerinden biri olan Olivier Ödülleri’nde “en iyi komedi oyunu” ödüllerini kazanmış. Benim de son yıllarda izlediğim en güzel, en farklı farslardan biri. Yoldan Çıkan Oyun’u Mehmet Ergen kusursuz bir türkçe ve tiyatro diliyle dilimize kazandırmış. Sözcükler su gibi akıp gidiyor, aksayan tek bir cümleye rastlamıyorsunuz. Oyunu sanki dilimizde yeniden yazmış gibi.
Lerzan Pamir yönetmenlikteki başarısını bu oyunda bir kez daha yineliyor. Bu muhteşem durum komedisini hiç düşmeyen bir tempoyla sahneye koymuş. Abartıları bıçak sırtı bir dengede tutarak oyunu sıradanlaşmaktan kurtarmış. Hareketli, akıcı ve dinamik bir reji gerçekleştirmiş. En küçük bir ölü zamana bile yer vermemiş. Fars yönetmek çok zordur, en küçük bir aksamayı bile affetmez ve Lerzan Pamir bu zorluğun üstesinden büyük bir başarıyla gelmiş.
Fars her ne kadar hafife alınsa, burun kıvırılsa da fars oynamak çok zordur, fars oyuncusu olmak da öyle; özel bir yetenek ister. Bu tür durum komedilerinin güldürüsünün ortaya çıkması büyük ölçüde oyuncularının performansına bağlıdır. Bu piyes, ayrıca, oyunculuk performansının yanısıra fiziksel kondisyon da gerektiren bir oyun. Ve tüm kadro bu zorlu işin üstesinden başarıyla geliyor. Başta Öner Erkan, Sarp Apak, Defne Koldaş, Güliz Gençoğlu olmak üzere Bartu küçükçağlayan, Gökçen Gökçedağ ve Kubilay Çamlıdağ enerjileri, bir an düşmeyen tempoları ve oyun birliktelikleriyle ne denli iyi birer fars oyuncusu olduklarını kanıtlıyorlar.
Oyun aslında yedi kişilik ama, oyunun bir de sekizinci kişisi var: dekor. Bu dekor özgün mü, değil mi, bilmiyorum. Oyun metninde tüm ayrıntılarıyla verilmiş mi, onu da bilmiyorum. Ama Behlüldane Tor imzalı dekorlar 20. Yüzyıl başlarındaki bir İngiliz malikânesini kusursuz yansıtıyor sahnede. Oyuncularla birlikte oyuna katılıyor. Gül Sağer’in kostümleri de dönemini kusursuz yansıtan tasarımlar.
Yoldan Çıkan Oyun benim son yıllarda gördüğüm en güzel, en düzeyli komedilerden biri. Seyircisine bol kahkahayı, gündelik sorunlarını unutturmayı, birbuçuk saat keyifli zaman geçirmeyi garanti ediyor. Bol bol gülmek, düzeyli bir komedi izlemek istiyorsanız, Yoldan Çıkan Oyun’u görün derim.
Genel olarak, oyunun bağlamından koparıldığını düşünüyorum. Oyunun çıkış hikayesini özetlemek gerekirse; İngiltere’de bir barda, adı sanı bilinmeyen, genç, amatör, doğaçlama geçmişinden gelen bir kadronun ortaya koyduğu ve hızla kulaktan kulağa yayılıp, kısa bir sürede Londra’nın West End tiyatrolarında kendine yer bulan bir oyun. Metin çevrilirken orijinaline sadık kalınmış fakat, tam da bu sebeple oyunun içi boş kalmış. Metin içerisinde geçen replikleri gerçek bağlamına yerleştirince oyunun kaliteli bir espri anlayışı olduğunu anlamak zor değil. Fakat, bar-tiyatro kültüründen doğmamış ve komedi geçmişinden gelme tanıdık simaların ortaya koyduğu bu oyun, abartılı konuşma stilleri ve el kol hareketlerini daha da göze batar hale getirmiş ve oyunu fars türünün kötü bir uygulaması haline getirmiş.