İyi bir komşu, mahallenizde aktif midir?

21 Eylül- 1 Ekim 2017’de İstanbul Modern Sinema,  “iyi bir komşu” başlıklı 15. İstanbul Bienali’ne paralel bir film programı sunuyor. Program, mahalle fikrinden yola çıkarak aynı mahali paylaşma hallerine bakıyor. Hazırlanan seçki, mahalleli olmak, meydanda buluşmak, aynı sokaklardan yürümek, birinin kapı komşusu olmak, dayanışmak veya direnmek gibi konulara dokunuyor.

Programda Avrupa’nın göçmen dramını bir meydan üzerinden anlatan, Yannis Sakaridis imzalı Amerika Meydanı, çağdaş Avrupa sinemasının önde gelen auteur’lerinden Pedro Costa’dan artık olmayan Lizbon mahallesi Fontainhas üzerine yaptığı üçlemenin son filmi Gençler Yürüyor, Hayao Miyazaki’nin Satsuki ve Mei kardeşlerin ormanın büyülü bekçisiyle olan fantastik komşuluklarını anlatan Komşum Totoro ve Nobel ödüllü bir yazarın 40 yıl önce terk ettiği mahallesiyle yüzleşmesini izlediğimiz Arjantin filmi Saygın Vatandaş gibi filmler yer alıyor.

Perihan Abla yıllar sonra sinema perdesinde

TRT’nin 1986 yılında o tarihte bile yok olmaya yüz tutmuş mahalle duygusunu televizyon ekranlarımıza taşıdığı Perihan Abla (1986) dizisinin de ilk iki bölümü programda izleyiciyle buluşuyor.

İYİ BİR KOMŞU, MAHALLENİZDE AKTİF MİDİR? PROGRAMI

HAYATA RÖVEŞATA ÇEKEN ADAM (EN MAN SOM HETER OVE), 2015

Yönetmen: Hannes Holm
Oyuncular: Rolf Lassgård, Bahar Pars, Filip Berg

Ove, katı rutinleri olan, huysuz, inatçı ve yalnız bir ihtiyardır. Tüm komşularının işe yaramaz olduğunu düşünmekle kalmayan ihtiyar, onlara bunu söylemekten de hiç çekinmez. Karşı dairesine yeni taşınan komşusu posta kutusuna arabasıyla çarpınca tüm hayatı beklemediği bir şekilde değişir. Bu aynı zamanda sıra dışı bir arkadaşlığın da başlangıcı olacaktır. Fredrich Bachman’ın aynı adlı çok satan romanından uyarlanmış bu sıcak ve dokunaklı film, mizah dolu içten anlatımıyla izleyenlerin içini ısıtıyor.

AMERİKA MEYDANI (PLATEIA AMERIKIS), 2016

Yönetmen: Yannis Sakaridis
Oyuncular: Themis Bazaka, Ksenia Dania, Nikkos J. Frangos

Avrupa’nın mülteci krizine farklı bir bakış açısı getiren filmde, Yunanlı bir milliyetçinin mahallede en sevdiği yerlerden biri olan Amerika Meydanı’nın mülteciler tarafından işgal edilmesini takıntı haline getirmesi konu ediliyor. 40 yaşına yaklaşmış ve hâlâ ailesiyle yaşayan, bir işte tutunamamış Nako’nun yaşadığı apartmandaki Yunanlı olanlar ile olmayanların sayısını karşılaştırmasıyla başlayan film, mültecilerin sayısını azaltmaya çalışmak için kullanacağı akıl almaz yöntemin ortalığı karıştırmasıyla devam ediyor. Selanik Film Festivali’nde FIPRESCI ödülüne layık görülen Amerika Meydanı, son yıllarda sıkça işlenen mülteci krizi konusuna dinamik ve tutkulu bir üslupla yaklaşıyor.

ALT KAT (UN ETAJ MAI JOS), 2015

Yönetmen: Radu Muntean
Oyuncular: Teodor Corban, Ionut Bora, Liviu Cheloiu

Hayattan tek beklentisi kendi halinde yaşayıp gitmek olan Sandu, bir gün evinin alt katından gelen kavga seslerine tanık olur. Aynı akşam bu dairede bir cinayet işlendiğini öğrenir. Katil zanlısıyla tek karşılaşan apartman sakini olduğunu anlayınca, adamı ifşa edip etmemek arasında kalacaktır. Cannes Film Festivali’nde Belirli Bir Bakış bölümünde övgü toplayan, usta yönetmen Radu Muntean imzalı film, gerilimi sürekli belirli bir seviyede tutmayı başarıyor.

SAYGIN VATANDAŞ (EL CIUDADANO ILUSTRE), 2016

Yönetmen: Mariano Cohn, Gastón Duprat
Oyuncular: Oscar Martínez, Dady Brieva, Andrea Frigerio

Arjantin’de doğduğu Salas adlı kasabadan 40 yıldır uzakta, Avrupa’da yaşayan başarılı yazar Daniel, Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanır. Romanlarında doğduğu kasabadaki yaşamdan ve insanlarından beslenen yazar, “Saygın Vatandaş” ödülünü kabul etmek üzere Salas’dan bir davet alır ve yıllar sonra memleketine gitmeye karar verir. Bu küçük kasabaya geri dönmesiyle sonu gelmeyen trajikomik olayların başlaması da bir olur. İlk başlarda bir halk kahramanı gibi el üstünde tutulan Daniel, snob tavırları sonucunda kasabalıların antipatisini toplamaya başlar. Küçük kasaba yaşamında insan davranışını, artık şehirli olmuş burnu havada bir yazarın bakış açısıyla, mizahı hiç elden bırakmayan bir yaklaşımla anlatan keyifli bir mahalle filmi.

SOKAKLAR KİMİN? (WHOSE STREETS?), 2017

Yönetmen: Sabaah Folayan, Damon Davis

Sokaklar Kimin? silahsız siyahi bir gencin beyaz bir polis tarafından öldürülmesinden sonra St. Louis’in Ferguson kasabasında gerçekleşen protestoları, aktivistlerin ve sıradan vatandaşken aktivist olanların gözünden öznel bir dille anlatan çarpıcı bir belgesel. Polisin ve resmi kurumların görüş açılarına hiç yer vermeyen bu yapım, trajediden sonraki süreçte Ferguson’da yaşayanların neler hissettiklerini ve eşit haklar için değil hayatta kalma hakları için nasıl direndiklerini tüm açıklığıyla gözler önüne seriyor.

CEHENNEM SICAĞI (HUNDSTAGE), 2001

Yönetmen: Ulrich Seidl

Oyuncular: Maria Hofstätter, Erich Finsches, Gerti Lehner

Sıcak bir yaz mevsiminde, yalnızlık, umutsuzluk, durağanlık ve iletişimsizliğin hüküm sürdüğü bir Viyana banliyösündeyiz. Çaresiz durumda bırakılan bir öğretmenin, özel bir dedektifin, evlilik sorunları yaşayan bir çiftin ve eşini yıllar önce kaybetmiş yaşlı bir adamın hayatlarının, mahallelerine gelen bir otostopçu sayesinde kesişmesine tanık oluyoruz. Yönetmen Ulrich Seidl, aynı çevreyi paylaşan birbirinden farklı insanların günlük yaşantılarını kendine özgü cesur ve sert üslubuyla anlatıyor.

GENÇLER YÜRÜYOR (JUVENTUDE EM MARCHA), 2006

Yönetmen: Pedro Costa

Oyuncular: Ventura, Vanda Duarte, Beatriz Duarte

Lizbon’un Fontainhas mahallesinde yaşayanların büyük bir kısmı, yeni bir mahalledeki apartmanlara yerleştirilmiştir. Taşınmak durumunda bırakılanlardan sadece birisi olan Ventura ise karısı tarafından terkedilmiştir ve günlerini, unutamadığı eski mahallesinde yaşamını halen sürdürmeye çalışan komşularını ziyaret ederek geçirmektedir. Avrupa sinemasının önde gelen auteurlerinden Pedro Costa’dan artık olmayan Lizbon mahallesi Fontainhas üzerine yaptığı üçlemenin bu son filmi, Ventura’nın günlük hayatı üzerinden Portekiz’in Karanfil Devrimi’nin en yoksul mahalleler üzerindeki etkilerine de değinerek, geçmiş ile şimdiki zaman arasında kalan insanların hayatlarına ışık tutuyor.

KOMŞUM TOTORO (TONARI NO TOTORO), 1988

Yönetmen: Hayao Miyazaki
Seslendirenler: Hitoshi Takagi, Noriko Hidaka, Chika Sakamoto

Anime ustası Hayao Miyazaki imzalı, insanın içini ısıtan fantastik bir aile hikâyesi. Satsuki ve küçük kız kardeşi Mei, hasta annelerinin yattığı hastaneye daha yakın olabilmek için babalarını ikna eder ve birlikte şehirdışında bir eve taşınırlar. Bir süre sonra evin karşısındaki ormanda yaşayan sevimli orman cinleri ile komşu olduklarını farkederler. Annelerinin hastalığından dolayı üzgün olan iki kız kardeşi her ortaya çıktığında neşelendiren kocaman bir tüy yumağı olan Totoro onları büyülü bir maceranın içine sürükleyecektir.

PERİHAN ABLA, 1986

Yönetmen: Yalçın Yelence
Oyuncular: Perran Kutman, Şevket Altuğ, Ercan Yazgan

1980’li yılların sonlarına doğru yok olmaya yüz tutmuş mahalle hayatını, mahallelinin dayanışmasını, aralarındaki dedikoduları sıcak bir dille anlatan dizi aynı zamanda Türkiye’de dizi kültürünün de yerleşmesine katkıda bulunan yapımlardan. Tüm mahallenin ablası, herkesin yardımına koşan Perihan Abla ve ona abayı yakmış Şakir’in imkânsız aşkları, mahallede olup biten her şeyden haberdar olma isteğiyle yanıp tutuşan Meraklı Melahat ve mahallenin diğer nevi şahsına münhasır karakterleri dizinin ilk iki bölümünde izleyiciyle buluşuyor.

HALEP’İN SON ADAMLARI (DE SIDSTE MAEND I ALEPPO), 2017

Yönetmen: Firas Fayyad

Sundance Film Festivali’nde belgesel dalında Büyük Jüri ödülüne layık görülen bu çarpıcı film Suriye’de gönüllü olarak enkazdan can kurtarma görevini üstlenmiş Beyaz Baretlilere mensup Khaled, Subhi ve Mahmoud’un yaşadıklarına odaklanıyor. 2015-2016 yılları arasında çekilen belgesel, çok zor durumda olsalar da masum sivillerin sürekli saldırıya uğradığı şehirlerini terk etmeyi hiç aklından geçirmeyen bu üç kişinin zorlu yaşamlarını gözler önüne seriyor. Sıra dışı bir cesarete ayna tutan Halep’in Son Adamları, günümüz dünyasını yeniden şekillendiren bu çatışmaya farklı bir açıdan bakıyor.

MONDOMANILA, 2010

Yönetmen: Khavn de la Cruz

Oyuncular: Timothy Castillo, Marife Necesito, Jim Rocky Tangco

Gecekondu mahallelerindeki yaşamın en rahatsız edici yüzlerinden biriyle karşı kaşıyayız. Manila’nın hayatta kalınması zor mahallerinde gezerken, toplum dışına itilmişlerin yaşadığı yoksulluğu, adaletsizliği ve şiddeti en acımasız ama bir o kadar da mizahi bir şekilde eleştiren yönetmen Kahvn de la Cruz, şok etkisi yaratan bir belgesele imza atıyor